ABN AMRO bericht dat met het Stikstof-arrest van de Raad van State van 29 mei een bouwschadepost van 14 miljard Euro dreigt, omdat voor veel bouwplannen uitstel of afstel dreigt. Dit bericht is door alle landelijke media overgenomen. Maar is dit bericht ook correct? Meldt ABN AMRO terecht een dreigende schadepost van 14 miljard? Is het reëel om van een schadepost te spreken? Laten de media zich hier wellicht gebruiken als podium voor een persbericht van een commerciële organisatie met financiële belangen in de bouwwwereld? Een commerciële organisatie, die bovendien eigendom is van de Nederlandse Staat. ABN AMRO is immers nog steeds een genationaliseerde bank.

Geachte heer Geurts, Uw bijdrage aan het debat over het PAS is gehoord. U staat nu voor een beslissende keuze. Er onderdoor of boven langs?

Geachte Leden van de Tweede Kamer, Onze organisatie heeft samen met vereniging Leefmilieu vier jaar gewerkt aan de rechtszaak bij de Raad van State over het PAS. Daarmee is Mobilisation een van de weinige organisaties die het PAS- dossier goed overziet. Met de Raad van State uitspraak van 29 mei 2019 staat Nederland andermaal voor de opdracht de enorme overload aan stikstofemissies aan te pakken. U wordt hierbij de volgende acht punten meegegeven.

Het Gelderse provinciebestuur is natuurlijk verantwoordelijk voor een goed leef- en werkklimaat voor mensen. Daarvoor is nodig dat we onze natuur gezond houden. Eenvoudig omdat zonder natuur geen gezonde bodem, water en lucht mogelijk is. Daarom heeft de wetgever vastgelegd dat het provinciebestuur ook verantwoordelijk is voor een gezonde Gelderse natuur.

RAAD VAN STATE: NEDERLANDSE NATUURWETGEVING KRIJGT EEN ZWARE ONVOLDOENDE -- Programma Aanpak Stikstof (PAS) onwettig verklaard -- Onterechte uitbreidingsvergunningen voor duizenden veebedrijven -- Nederlands mestbeleid moeten integraal worden herzien

Het openbaar bestuur zegt dat een toename van stikstofdeposities op bedrijfsniveau (en een zeer langzame afname op landelijk niveau) geen probleem is omdat voor alle overbelaste Natura 2000 natuurtypen natuurherstelmaatregelen worden genomen. Maar is dat wel zo? Luister hier naar de radiorapportage, gemaakt door NPO / Lemke Kraan.

Opnieuw zijn twee PAS vergunningen geschorst door de Raad van State (link), in vervolg op de uitspraak van de Raad van State van 9 maart 2018 (zie bericht hieronder van 9 maart 2018). Voor de duidelijkheid: deze jurisprudentie-ontwikkeling speelt parallel aan, en ook deels onafhankelijk van de pilot-beroepen en het Europese stikstofarrest, waarover onder meer het bericht hieronder van 17 februari handelt. De pilot-beroepen gaan hoofdzakelijk over de fundamenteel-juridische kanten van het PAS, terwijl deze uitspraak enkel iets zegt over de (in)consequente toepassing van de PAS-regelgeving. Dat neemt niet weg dat deze uitspraak grote gevolgen kan hebben.

De rechtszitting was een lange zit, van 10 uur 's ochtends tot half zeven 's avonds. Bij de start waren meer dan 100 mensen als toehoorder present. Nu de zitting achter de rug is, staan drie staatsraden (rechters) en twee griffiers voor de opdracht uitspraak te doen over het PAS. En staan daarbij voor een ingrijpende uitspraak die bepalend is voor het voortbestaan van veel Nederlandse natuur.

Nederlandse overheid op 14 februari in het beklaagdenbankje, duizenden uitbreidingsvergunningen staan ter discussie De Raad van State houdt vandaag rechtszitting over het Programma Aanpak Stikstof (PAS), het Nederlandse natuurvergunningenbeleid voor veehouderij. De Raad van State moet uitvoering geven aan het stikstofarrest van de Europese rechter van 7 november vorig jaar. De Nederlandse natuur zucht al meer dan vijftig jaar onder ernstige natuurschade vanwege veel te hoge concentraties stikstof, vooral veroorzaakt door het bedrijfsleven en met name de intensieve veehouderij. Een langdurig overschot aan stikstof heeft een giftige werking op de natuur. Deze juridische titanenstrijd is gestart door de twee organisaties Coöperatie Mobilisation en Vereniging Leefmilieu, in samenwerking met Stichting Werkgroep Behoud de Peel. De uitspraak wordt verwacht in april of mei.

Afgelopen week hebben enkele rechtbanken uitspraken gedaan over onder andere het recente stikstofarrest van het Europees Hof van Justitie te Luxemburg van 9 november. Let wel: dit zijn voorlopige uitspraken van rechtbanken, en staat los van de geplande rechtszitting van de Raad van State op 14 februari 2019. De rechtbank-uitspraken zijn wel van belang voor de komende maanden, totdat de Raad van State uitspraak zal hebben gedaan.

Op 29 november is de voorzitter van MOB in gesprek gegaan met de ambtenaren van de drie ministers die over het PAS gaan. MOB heeft haar standpunt over het PAS toegelicht. Herhaald is dat een programmatische aanpak van de natuurschade kan worden gesteund indien het tot een PAS 2 komt waarin natuurbescherming centraal staat en dus ditmaal wel een serieuze reductiedoelstelling wordt gesteld. Een forse krimp van de Nederlandse veestapel is onvermijdelijk om dat doel te bereiken. Want: de meeste reductietechnieken worden al toegepast, daarvan is geen grote winst meer te verwachten.

In de vorige bijdrage van 9 november schreven we over PAS 2, deel 1. Dat bleek naïef. Er ligt een duidelijke uitspraak van het EU-Hof van Justitie, waaruit volgt dat het PAS in deze vorm onhoudbaar is. Toch zegt onze regering dat ze de vergunningverlening (lees: toelaten nieuwe natuurschadelijke stikstofdepositietoenames) - die stil was gelegd - weer oppakt. Zie

Twee dagen na de uitspraak is het stof enigszins opgetrokken. En komt ruimte voor de belangrijke vraag: hoe nu verder? Hoe gaat PAS 2 vormgegeven worden, en wat is het standpunt van MOB en vereniging Leefmilieu hierin?

Onterechte uitbreidingsvergunningen voor duizenden veebedrijven, uitbreiding A27 en drie nieuwe kolencentrales Het Europese Hof in Luxemburg heeft vandaag het Nederlandse natuurvergunningenbeleid van tafel geveegd. De uitspraak betekent dat duizenden natuurvergunningen voor bedrijfsuitbreidingen die sinds 2015 zijn verleend nooit hadden mogen worden afgegeven. Concreet gaat het om bedrijfsuitbreidingen van veehouderijen, diverse kolencentrales en biomassa-installaties. Ook het tracébesluit voor uitbreiding van de Ring Utrecht (A27) met de bijbehorende bedreiging van Amelisweerd is hiermee op losse schroeven komen te staan. De Nederlandse natuur zucht al meer dan vijftig jaar onder ernstige natuurschade vanwege veel te hoge concentraties stikstof, vooral veroorzaakt door het bedrijfsleven en met name de intensieve veehouderij. We vergiftigen onze natuur en daarmee onszelf. Deze juridische titanenstrijd is gewonnen door drie kleine milieuorganisaties.

De signalen uit het ministerie worden steeds sterker dat nu al nagedacht wordt of de brokstukken van het PAS na 7 november wellicht deels weer aan elkaar gelijmd kunnen worden. Het antwoord op deze vraag is best eenvoudig. Dan dient eindelijk gedaan te worden wat in de afgelopen jaren is nagelaten, en waar MOB in 2010 al om vroeg.

Het radio 1-nieuwsprogramma 'Reporterradio' is bij een groot aantal deskundigen langs gegaan voor een lange rapportage over het PAS en de aanstaande uitspraak van de Europese rechter over het PAS. Er komen ecologen, juristen en een LTO- woordvoerder aan het woord. Een aanrader voor wie beter wil begrijpen hoe het PAS in elkaar steekt, en waarom zware kritiek wordt geleverd op het PAS. Ook de woordvoerder van MOB en vereniging Leefmilieu komt aan het woord.

Het aftellen is begonnen. Het Hof van Justitie in Luxemburg heeft MOB bericht dat 7 november uitspraak wordt gedaan over het PAS. Er bestaat nog een kleine kans dat die datum nog een paar weken wordt opgeschoven. Maar het zal niet meer lang duren.

De Advocaat Generaal van het Europees Hof van Justitie heeft advies uitgebracht over het PAS aan het Europees Hof. Deze adviezen worden vaak overgenomen door het Hof.

Geachte heer Hakkenes, U schreef in de TROUW van 19 mei een uitgebreid artikel over onbetrouwbare luchtwassers in de veehouderij. Mijn compliment voor dat artikel. Kort samengevat schrijft u dat de NLse autoreiteiten meer dan 10 jaar milieutechnieken in de veehouderij heeft toegelaten waarvan het effect meervoudig is overschat, met als gevolg een veel grotere geurbelasting voor de omwonenden. Kortom, de luchtwassers doen niet wat de autoriteiten vele jaren hebben beweerd. Op basis van onjuiste milieufeiten zijn talloze vergunningen afgegeven. Veehouders zijn nu boos omdat ze zich belazerd voelen. [einde samenvatting].

Geachte heer Wiebes, Excellentie, Gisteravond bezocht ik een lokale VVD-bijeenkomst, waar u het gesprek aanging met uw partijgenoten over met name de energietransitie. U hield daar een enigszins naief optimistisch betoog, zoals we die inmiddels van u gewend zijn. Maar, misschien is het ook wel zo dat een minister geen andere keuze heeft dan naief optimisme. U dient immers vooral de mogelijkheden te benutten, en u niet blindstaren op de moeilijkheden. Maar op één punt uit uw verhaal ging ik toch flink stuiteren. Dat was toen u uw toehoorders voorhield dat we ook de zure regen opgelost hebben gekregen, en we dan toch ook de broeikasgassen aangepakt moeten kunnen krijgen.

Kort samengevat: weinig nieuws, en dat is wellicht goed nieuws. Het gebouw van het EU Hof van Justitie is gevestigd in een kolossaal en enigszins onmenselijk gebouw in een buitenwijk van Luxemburg- stad. Een rechtszaal bijna zo groot als een voetbalveld, met aan weerszijden vertaaldienst-hokken. Alle EU-talen moeten kunnen worden gesproken en verstaan, elke taal heeft een eigen simultaan-vertaalhok. De 5 rechters en advocaat-generaal zitten onbereikbaar voor alle partijen op grote afstand, op een hoog podium en achter een zware balie. De rechters zijn afkomstig uit Finland, Roemenië, Slovenië, Nederland en Litouwen.

Aanstaande donderdag 3 mei om 09.30 uur zal de rechtszitting plaatshebben van het EU Hof van Justitie over de prejudiciële vragen van de NL Raad van State over het PAS. Het PAS is een soort multi-vergunning voor alle toekomstige Nederlandse stikstofemissies veroorzaakt door verkeer, industrie, veeteelt / landbouw en huishoudens in de periode 2015-2021.

In vervolg op het bericht van 26 maart hieronder, brief MOB e.a. aan de EU-commissie: Nederland krijgt 2 jaar de tijd in plaats van 4 jaar om de derogatieplichten waar te maken. Dat betekent dat over anderhalf jaar het derogatieverzoek weer opnieuw op tafel komt te liggen bij de EU-Commissie. Kortom, het laatste woord is nog niet gesproken. Een nieuwe derogatie zonder veestapelkrimp als onderdeel van het actieplan bij de derogatie staat gelijk aan wegkijken.

Op 26 maart 2018 is namens MOB en nog 10 organisaties een brief verzonden aan de Europese Commissie met het verzoek om een 6e Nederlandse derogatie van de Nitraatrichtlijn te weigeren. Gegeven de recent aan het licht gekomen mestfraudecultuur waarvan de veehouderij diep doordrongen blijkt,.......

MOB, Vereniging Leefmilieu en Werkgroep Behoud de Peel zijn door de Raad van State in het gelijk gesteld met hun verzoek om natuurvergunningen voor veehouderij te schorsen.